Sprawozdanie z działalności UKN w VI kadencji

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI UNIWERSYTECKIEJ KOMISJI NAUKI (UKN)

VI kadencja

Od początku kadencji Komisja podejmowała dyskusję nad aktualnymi potrzebami uczelni. Wiele czasu poświęcono propozycjom założeń do nowej Ustawy 2.0 – Prawo o Szkolnictwie Wyższym i Nauce. Szczegółowej analizie poddano propozycje trzech zespołów – prof. Marka Kwieka, dr hab. Arkadiusza Radwana oraz prof. Huberta Izdebskiego. Zgłoszono szereg komentarzy, zastrzeżeń i obaw, m.in. dotyczących planów przekształcenia małych, regionalnych uniwersytetów w szkoły dydaktyczne, co w powszechnej opinii prowadzić mogłoby do degradacji ośrodków zwanych regionalnymi poprzez odpływ ambitnej młodzieży do centralnych okręgów z uczelniami o najwyższej randze. (Opis dyskusji na ten temat można znaleźć na stronie internetowej Komisji: http://ukn.uw.edu.pl). Komisja bardzo wnikliwie analizowała każdy etap konsultacji i kolejne wersje Ustawy 2.0. Dużo uwagi poświęcono aspektom wdrażania Ustawy 2.0 w uczelniach m.in. tworzenia nowych statutów i szkół doktorskich. Członkowie UKN z dużym zaangażowaniem uczestniczyli we wszystkich organizowanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego kongresach NKN, zabierając głos sprawach najistotniejszych dla uniwersytetów klasycznych, np. struktura uczelni a badania naukowe, statuty w świetle nowej Ustawy, tworzenie szkół doktorskich (struktura, regulamin, zasady rekrutacji i oceny śródokresowej doktorantów). Materiały wypracowywane przez UKN były przekazywane do MNiSW, a wespół z analogicznymi przyczynkami UKK i UKF stanowiły podstawę stanowisk prezentowanych przez KRUP.

Przy okazji zmian implikowanych przez nową ustawę członkowie UKN przygotowali na zlecenie KRUP obszerny materiał na temat roli uniwersytetów klasycznych w Polsce, które poprzez łączenie różnych dziedzin naukowych są unikatowe w swoim funkcjonowaniu i mają potencjał do proponowania rozwiązań globalnych. To, co zapewniają uniwersytety klasyczne, to wykorzystanie „multidziedzinowości” czy „multidyscyplinarności” do utrzymywania standardów intelektualnych wchodzących w skład wieloelementowych działań naukowych, dziedzin i dyscyplin. Jednocześnie jako jedyne w obszarze szkolnictwa wyższego i nauki mogą prowadzić działania oparte na społecznej odpowiedzialności czyli kreowaniu postaw uważanych w danej kulturze za pożądane, mogą kontynuować tradycję kształcenia w społeczeństwie krytycznej inteligencji, krytycznej refleksji i unikania hołdowaniu jedynie zasadzie „przydatności”, zgodnie z którą kształcenie jest tylko środkiem, a nie celem. Oprócz klasycznych funkcji uniwersytetów wskazano inne, które wyróżniają je na tle uczelni dziedzinowych, akademii nauk czy instytutów badawczych: interdyscyplinarność, postępową zachowawczość, umiędzynarodowienie i zdolność do pozyskiwania środków na badania.

Istotnym elementem spotkań UKN były dyskusje nad funkcjonowaniem systemu finansowania badań naukowych w Polsce. Zapraszanymi stale gośćmi UKN byli przewodniczący Rad NCN i NCBiR oraz członkowie zarządów tych agend, prezentujący rozwijane w nich programy wsparcia prac naukowych. Członkowie UKN zgłosili szereg postulatów i propozycji, które przyczyniły się do korzystnych dla naukowców i uniwersytetów adaptacji programów grantowych.

Dyskutowano również temat tytułów i stopni naukowych z udziałem przedstawicieli, w tym Przewodniczącego, Rady Doskonałości Naukowej. Omawiano nowe procedury nadawania stopni naukowych; członkowie Komisji zgodzili się, że habilitacja i profesura powinny być prestiżowymi tytułami, świadczącymi o osiągnięciach naukowych oraz uznali konieczność wprowadzenia wyższych standardów doktoryzowania oraz zniesienia obowiązku uzyskania tytułu z powodów kadrowych. Intensywna argumentacja wobec RDN, równolegle do działań RGNiSW i KPN doprowadziły m.in. do obecnych poprawek w Ustawie 2.0, anulujących ewidentne błędy w zapisach (np. ograniczające zakres czasowy osiągnięć naukowych habilitantów).

Członkowie VI kadencji UKN aktywnie komentowali nowe zasady ewaluacji dyscyplin naukowych, zapraszając do dyskusji przewodniczących KEJN i KEN. W szczególności podjęto również temat wielu niejasności zawartych w Rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie ewaluacji jakości działalności naukowej. W obecności przedstawicieli najpierw KEJN, a potem KEN zgłaszano postulaty o konieczności stabilizacji reguł ewaluacji, zgłoszono również słowa krytyki do nowych list wydawnictw zaproponowanych przez Ministerstwo. Przy okazji rozmów nad nowym modelem ewaluacji jakości działalności naukowej i kategoryzacji podmiotów w dyscyplinach nauki i koniecznością podnoszenia doskonałości naukowej w polskich uniwersytetach, podjęto również temat pozycji zajmowanych przez polskie uczelnie na światowych listach rankingowych.

Podczas pierwszego w historii Komisji KRUP wspólnego spotkania UKN z Uniwersytecką Komisją Kształcenia omówiono zasady funkcjonowania szkół doktorskich na klasycznych uniwersytetach w Polsce. W dyskusji na temat najlepszych praktyk wzięła udział prof. Liesbet van Zoonen, dziekan Szkoły Nauk Społecznych na Uniwersytecie Erazma w Rotterdamie i dyrektor LDE Centre for Big Open and Linked Data (BOLD).

W VI kadencji odbyły się następujące spotkania:

I Spotkanie – 20 stycznia 2017, Uniwersytet Warszawski
II Spotkanie – 2 marca 2017, Uniwersytet Warszawski
III Spotkanie – 18-20 maja 2017, Uniwersytet Wrocławski
IV Spotkanie – 19-21 października 2017, Uniwersytet Szczeciński
V Spotkanie – 19 stycznia 2018, Uniwersytet Warszawski
VI Spotkanie – 16-18 maja 2018, Uniwersytet Opolski
VII Spotkanie – 24-26 października 2018, Uniwersytet Mikołaja Kopernika
VIII Spotkanie – 21 stycznia 2019, Uniwersytet Warszawski
IX Spotkanie – 15-17 maja 2019, Uniwersytet w Białymstoku
X Spotkanie – 13–15 listopada 2019, Uniwersytet Gdański
XI Spotkanie – 16–17 stycznia 2020, Uniwersytet Warszawski
planowane XII Spotkanie – lipiec 2020, Uniwersytet Jagielloński i Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie*

* sprawozdanie nie obejmowało kolejnych spotkań UKN:

- - - XII Spotkanie – 26 czerwca 2020 on-line
    - XIII Spotkanie – 22-24 lipca 2020 na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II

TEMATY PORUSZANE NA SPOTKANIACH I ZAPROSZENI GOŚCIE:

Rola uniwersytetów klasycznych – sprawozdanie wstępne zespołu
Finansowanie nauki i szkolnictwa wyższego w roku 2017 – dr hab. Teresa Czerwińska, Podsekretarz Stanu MNISW
Kategoryzacja jednostek naukowych w roku 2017 – prof. Maciej Zabel, Przewodniczący Komitetu Ewaluacji Jednostek Naukowych
Projekt założeń do ustawy o szkolnictwie wyższym – prof. Marek Kwiek, Dyrektor Centrum Studiów nad Polityką Publiczną UAM / dr hab. Dominik Antonowicz, Pełnomocnik Rektora UMK ds. organizacji i ewaluacji badań naukowych
Projekt DARIAH-PL – prof. Aleksander Bursche, Instytut Archeologii, Uniwersytet Warszawski
Trzy projekty założeń do nowej ustawy o szkolnictwie wyższym – prezentacja i dyskusja, prof. Marek Górski, Uniwersytet Szczeciński
Stanowisko UKN / KRUP w sprawie projektu Ustawy 2.0 – prof. Marek Górski, Uniwersytet Szczeciński
Aktualności z Rady Narodowego Centrum Nauki – prof. Janusz Janeczek, Przewodniczący Rady NCN
Informacje o programach Narodowego Centrum Badań i Rozwoju – prof. Marcin Chorowski, Dyrektor NCBiR
Co nowego w NCN – prof. Janusz Janeczek, Przewodniczący Rady NCN
Mechanizmy stymulowania doskonałości naukowej – prof. Łukasz Szumowski, Podsekretarz Stanu MNiSW
Projekt Ustawy 2.0 i przepisów przejściowych – dyskusja i przygotowanie uwag, prof. Marek Górski, Uniwersytet Szczeciński
Kategoryzacja 2017 – pierwsze podsumowanie – prof. Ewa Dahlig-Turek, KEJN
Finansowanie nauki i szkolnictwa wyższego w roku 2018 – dr hab. Sebastian Skuza, Podsekretarz stanu MNiSW
Podsumowanie konsultacji Ustawy 2.0 – dr Anna Budzanowska, Dyrektor Generalna MNiSW
Kategoryzacja jednostek naukowych – status po odwołaniach, Maciej Zabel, Przewodniczący KEJN
System doradztwa science-for-policy w Polsce ? – prof. Janusz Bujnicki, Komitet Polityki Naukowej, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Polskie uczelnie w globalnych rankingach “by subject” – gdzie jesteśmy, gdzie być możemy – Waldemar Siwiński, Prezes Fundacji Edukacyjnej PERSPEKTYWY
Finansowanie nauki i szkolnictwa wyższego – dr hab. Sebastian Skuza, Podsekretarz Stanu, MNiSW
Aspekty wdrażania Ustawy 2.0 – dr hab. Sebastian Skuza, Podsekretarz stanu, MNiSW / dr Anna Budzanowska, Dyrektor Generalna MNiSW
Wyniki ewaluacji 2017, w stronę ewaluacji 2021 – prof. Maciej Zabel, Przewodniczący KEJN
Nowości z Rady NCN – prof. Janusz Janeczek, Przewodniczący Rady NCN
Niska aktywność Polski w programie Horyzont 2020 – prof. Lucyna Woźniak, prorektor ds. nauki i współpracy z zagranicą Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, ekspertka Grupy Lamy’ego
Algorytm naliczania subwencji dla uczelni akademickich – podsumowanie posiedzenia KRUP – Stanisław Kistryn, Przewodniczący UKN
Stan przygotowań do wdrażania Ustawy 2.0 – dyskusja i wymiana doświadczeń oraz planów w uczelniach KRUP
Wiadomości z Ministerstwa – dr hab. Sebastian Skuza, Podsekretarz Stanu MNiSW / dr Anna Budzanowska, Dyrektor Generalna MNiSW
Nowe programy NAWA; sprawy ewaluacji działalności naukowej; inicjatywy konkursowe – dr hab. Andrzej Stanisławek, prof. UML / dr Anna Budzanowska, Dyrektor Generalna MNiSW
Nowa inicjatywa Fundacji PERSPEKTYWY w zakresie „doskonałości akademickiej” – „International Visibility Project (IntVP)” oraz Podsumowanie Konferencji IREG 2019 – Waldemar Siwiński, Prezes Fundacji Edukacyjnej PERSPEKTYWY
Rola NCN w tworzeniu/finansowaniu szkół doktorskich – dr Marcin Liana, Zastępca Dyrektora NCN
Stan wdrażania U2.0 w uczelniach
Informacje z MNiSW – dr Anna Budzanowska, Dyrektor Generalna MNiSW
Informacje z Rady Doskonałości Naukowej – nowe procedury nadawania stopni naukowych – prof. Grzegorz Węgrzyn, Przewodniczący Rady Doskonałości Naukowej
Związki badań naukowych i dydaktyki – prof. Bartosz Brożek, UJ
Podsumowanie pracy KEJN – prof. Maciej Zabel, Przewodniczący KEJN, dr hab. Dominik Antonowicz, prof. UMK
Nowy model ewaluacji jakości działalności naukowej i kategoryzacji podmiotów w dyscyplinach nauki – prof. Błażej Skoczeń, Przewodniczący Komisji Ewaluacji Nauki
Aktualne programy NCN – prof. Zbigniew Błocki, Dyrektor NCN
Uwagi na temat popularyzacji nauki – dr Monika Koperska, Stowarzyszenie Rzecznicy Nauki
Triple-I Doctoral Training – inspirations from Graduate Spirit; functioning of doctoral schools at classical universities in Poland and discussion about best practices – prof. Liesbet van Zoonen, Dean Graduate School Social Sciences and Humanities, Academic Director LDE Centre for Big Open and Linked Data (BOLD) Cities, Chair in Popular Culture, Erasmus University Rotterdam;